• Cancel
    Filter
Filter

TABLO VE YAZMA ESERLER MÜZAYEDESİ

  • Category: Kitap
Lot: 79 » Kitap

BİRGİLİ (BİRGİVÎ) MEHMED EFENDİ, Birgivî Muhammed Efendi, İmam Birgivî

12X16 ÖLÇÜSÜNDE 240 SAYFA
Birgili Mehmed Efendi’nin tam adı Mehmed b. Pîr Ali b. İskender’dir. 10 Cemaziyelevvel 929 (27 Mart 1523) tarihinde Balıkesir’de dünyaya gelmiştir. Babası Pîr Ali Efendi Balıkesir’de müderrislik yapan, zaviye ashabından âlim bir kişidir.
Birgi’de doğan, Sultan II. Selim’in hocası Ataullah Efendi ile yakın dostluğu olan Birgili Mehmed Efendi, Ataullah Efendi’nin memleketi Birgi’de yaptırdığı yeni medresenin başına geçmiş ve ömrünün sonuna kadar burada görev yapmıştır. Bu sebepten ötürü de “Birgili” adıyla meşhur olmuştur. Birgili Mehmed Efendi’nin İzmir’in Ödemiş ilçesinin bir kasabası olan Birgi’ye geliş tarihinin 971/1564 olduğu tahmin edilmektedir. (Arslan 1992: 32).

Birgili Mehmed Efendi hurafelerden arındırılmış, kaynağını Kur’an ve sünnetten alan bir İslâm’ı halka anlatmayı şiar edinmiştir. Yazdığı risalelerde para ile Kur’an okutulmasına, herhangi bir ibadet karşılığında ücret alınmasına karşı çıkmıştır. Ebussu’ûd Efendi, Kadı Bilalzâde gibi devrin tanınmış âlimlerine karşı İnkâzü’l-Hâlikîn, Seyfü’s-Sârim, İkâzü’n-Nâ’imîn ve İfhâmü’l-Kâsırîn gibi risaleler hâlinde reddiyeler yazmıştır.

52 yaşında iken 981/1573 yılında İstanbul yolculuğuna çıktığı esnada veba salgınından dolayı vefat etmiştir. Cenazesi Birgi’ye getirilerek defnedilmiştir. Kabri, Birgi’de rivayete göre kendi eliyle diktiği büyük bir servi ağacının dibinde bulunmaktadır.
Details

  • Share

Lot: 90 » Kitap

İsagoci şerhi Fenarî ve kenarında hâşiyesi -Kul Ahmed

Esîrüddin Ebherî’nin (ö. 663/1265) Arapça kaleme aldığı, klasik mantığın konularını olabilecek en kısa ve veciz bir şekilde özetleyen, İslâm mantık tarihinin en meşhur ve yaygın eseridir; er-Risâle fi’l-Mantık veya er-Risâletü’l-Esîriyye fi’l-Mantık adıyla da anılmaktadır.

Aslında ‘Îsâgûcî’ adı, ‘Giriş’ anlamına gelen Grekçe ‘Eisagoge’ sözcüğünün Arapça harflerle telaffuzundan gelmektedir ve bazen ‘Medhal’ ile karşılansa da bu şekilde ‘Îsâgûcî’ kullanımı daha çok yaygınlık kazanmıştır. Aristoteles şarihlerinden Porphyrios’un (ö. 305), Kategoriler kitabına bir ‘giriş’ olsun diye yazdığı meşhur Eisagoge isimli kısa metni, sadece beş tümel (külliyyât-ı hams) konusunu ele alırken XIII. yüzyılda Ebherî’nin yazmış olduğu Îsâgûcî risalesi, sadece beş tümel konusunu değil ‘giriş ve başlangıç’ seviyesinde Kategoriler hariç mantığın tüm konularını kuşatmaktadır.

Ebherî, Îsâgûcî’de İbn Sînâcı mantık geleneğini takip etmektedir; temelde tasavvur-tasdik ayrımına dayanan risale, şarihler tarafından tasavvuratın ilkeleri-beş tümel; tasavvuratın maksatları-tanım; tasdikatın ilkeleri-önermeler; tasdikatın maksatları-kıyas ve kıyasın maddesi-beş sanat olmak üzere beş ana kısma-bâba bölümlenmektedir. Îsâgûcî’de beş tümel ve tanım konusundan sonra önermeler bahsi, çelişki ve düz döndürme şeklindeki hükümleriyle birlikte özetlenmiştir. Ardından kıyas, yine İbn Sinâcı iktirani-istisnâî kıyas sistemine dayanarak işlenmiş; kıyasın maddesi bağlamında öncelikle beş sanattan (sınâ‘ât-ı hams) Burhan ve burhanı oluşturan yakîniyyât türü öncüller, kısa örneklerle açıklanmış; ardından geriye kalan sanatlar Cedel, Hatâbe, Şiir ve Muğalata başlıkları altında birer cümleyle tanımlanarak risale tamamlamıştır. Îsâgûcî’de önermelerin kiplerine, ters döndürme konusuna, kipli kıyaslar (muhtalitât) ve temsil, istikra gibi istidlal türleri konularına hiç girilmemiştir.

Îsâgûcî, sehl-i mümteni denilebilecek tarzda çok başarılı bir ihtisar olduğu içindir ki sonrasında hem tedris faaliyetinin vaz geçilmez bir unsuru olmuş, Osmanlı dönemi ve genelde İslâm dünyasında medrese eğitiminin başlangıç metinlerinden biri haline gelmiş, hem de şerh ve hâşiyelerle açımlanarak kendine has büyük bir gelenek oluşturmayı başarmıştır. Böyle gelenek oluşturucu metinler içinde belki de İslâm dünyasında Îsâgûcî’den daha yaygın, kuşatıcı ve sürekliliğe sahip başka bir eser bulunmamaktadır. Îsâgûcî üzerine modern zamanlara kadar, yüzyıllara sâri bir şekilde şerh, hâşiye, hâşiyeye hâşiye, tekmile, tercüme, nazım, tertip tarzlarında tespit edilebildiğimiz kadarıyla toplam 149 çalışma yapılmış ve bu çalışmaların 56’sı doğrudan Îsâgûcî üzerine, 93’ü ise bunlarla bağlantılı olarak kaleme alınmıştır. Bu şerh-hâşiye zincirleri içinde de en meşhurları, ilk şerh sayılan Hüsâmeddin el-Kâtî (ö. 1359) şerhi ile buna Muhyiddin et-Tâlişî’nin (ö. 1480’den sonra) yazdığı hâşiye ve Molla Fenârî (ö. 1431) şerhi ile buna Kul Ahmed b. Hızır’ın (ö.1543) yazdığı hâşiyedir. Bu iki şerh-hâşiye zinciri dışında Zekeriyya el-Ensârî’nin (ö. 1520) el-Matla‘ isimli şerhi, Ahdarî’nin (ö. 1575) manzum Süllem şerhi, Mağnisâvî’nin (ö. 1807) Muğni’t-Tullâb şerhi ve Mehmed Emin Şirvânî’nin (ö. 1627) Molla Fenarî şerhinin girişine yazmış olduğu ve Cihet-i Vahde risale geleneğini başlatan şerh çalışması öne çıkmaktadır.
Details

  • Share

Lot: 91 » Kitap

NEBERİL HÜRÜF-TASVİRLERLE BİRLİKTE

Günümüze tek nüshası ulaştığı bilinen Kitâbu’l-Hurûf’un ilmî neşri Muhsin Mehdi tarafından yapılmıştır (Beyrut 1970). Eser ismindeki “hurûf” kelimesi, Arapçada edat anlamına gelen “harf” kelimesinin çoğulu olup “keyfe” (nitelik), “kem” (nicelik), “metâ” (zamanda oluş) ve “eyne” (mekânda oluş) gibi kategori isimleri olarak kullanılan edatları ifade eder. Dolayısıyla kitap adını bilhassa kategorilerin incelendiği birinci bölümden alır.
Kitâbu’l-Hurûf, iki ana bölümden oluşur. Birinci bölümde Fârâbî, Fî ağrâzî’l-Hakîm’de metafiziğin konusunun mutlak varlık olduğunu belirtir. Dolayısıyla Kitâbu’l-Hurûf’un ilk bölümü, bir yandan metafiziğin konusunun kavramsal açıklamasının yapıldığı, diğer yandan da varlık anlamının farklı bulunuşlarının ve kiplerinin incelendiği bölümdür. Bölümün iki temel sorusu vardır. Birincisi şudur: Var olmak ne anlama gelir? Bu bağlamda Fârâbî, mevcûd ve vücûd kelimelerinin Arapçada hangi anlamlarda kullanıldığını ve felsefî anlamları kazanma sürecini özetledikten sonra felsefî bir mesele olarak varlık yüklemini tartışır. Fârâbî, Kitâbu’l-Hurûf’ta mevcûdun üç anlamı olduğu sonucuna ulaşır: (i) Kategori, (ii) Doğru (zihinde bulunup dış dünyaya örtüşen önerme), (iii) Şeyin (zihinde tasavvur edilip edilmediğinden bağımsız olarak) zihin dışında bir mahiyete sahip olması. Fârâbî’nin Kitâbu’l-Hurûf’ta mevcûda ilişkin tahlillerinin düşünce tarihi bakımından en önemli yönlerinden biri, hem yoktan yaratma görüşüne hem de panteizme yönelik eleştiriler içermesidir.
Details

  • Share

previous
Go to Page: / 2
next

Our website uses cookies to improve your experience. Cookie Policy